Một số sự kiện trong lĩnh vực chinh phục không gian đã được lên lịch cho năm 2025

Dưới đây là một số sự kiện nổi bật trong lĩnh vực chinh phục không gian đã được lên lịch cho năm 2025 (tính từ tháng 3/2025 đến hết năm 2025) từ các quốc gia, công ty và cá nhân. Những thông tin này chủ yếu dựa trên các kế hoạch đã công bố từ các cơ quan vũ trụ và công ty hàng không vũ trụ lớn:

1. Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) - Sứ mệnh Biomass

Sự kiện: Tên lửa Vega-C sẽ phóng vệ tinh Biomass của ESA để nghiên cứu sinh khối Trái Đất.  

Thời gian: Dự kiến vào ngày 29 tháng 4 năm 2025, lúc 10:15 BST/11:15 CEST (tức 17:15 giờ Hà Nội, Việt Nam).  

Mục tiêu: Vệ tinh này sẽ cung cấp dữ liệu quan trọng về lượng carbon lưu trữ trong rừng và vai trò của chúng trong chu trình carbon toàn cầu, hỗ trợ nghiên cứu biến đổi khí hậu.

2. NASA và SpaceX - Sứ mệnh SPHEREx và PUNCH

Sự kiện: SpaceX sẽ sử dụng tên lửa Falcon 9 để phóng Đài quan sát SPHEREx (Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer) và các vệ tinh PUNCH (Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere) của NASA.  

Thời gian: Đã được lên lịch vào ngày 10 hoặc 11 tháng 3 năm 2025 từ California (thời gian chính xác có thể thay đổi tùy theo điều kiện kỹ thuật).  

Mục tiêu: SPHEREx sẽ nghiên cứu nguồn gốc vũ trụ và sự tiến hóa của thiên hà, trong khi PUNCH tập trung vào việc quan sát gió Mặt Trời và tương tác của nó với từ quyển Trái Đất.

Kết quả: Theo thông tin được công bố, sứ mệnh SPHEREx (Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer) và PUNCH (Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere) đã được lên lịch phóng bằng tên lửa Falcon 9 của SpaceX từ Căn cứ Không quân Vandenberg, California. Ban đầu, chúng được dự kiến phóng vào cuối tháng 2 hoặc đầu tháng 3 năm 2025, nhưng lịch trình đã bị trì hoãn nhiều lần do các vấn đề kỹ thuật (như kiểm tra tên lửa) và điều kiện thời tiết không thuận lợi. Tuy nhiên, theo dữ liệu cập nhật nhất, hai sứ mệnh này đã được phóng thành công vào ngày 11 tháng 3 năm 2025 (giờ PDT). SPHEREx tách khỏi tên lửa khoảng 42 phút sau khi phóng, và bốn vệ tinh PUNCH được triển khai ngay sau đó. Hiện tại, cả hai sứ mệnh đang trong giai đoạn thiết lập liên lạc và kiểm tra ban đầu

3. NASA và Roscosmos - Sứ mệnh Soyuz MS-27

Sự kiện: Phi hành gia Kim / Anna McClain của NASA sẽ cùng hai phi hành gia Nga (có thể là Alexei Ovchinin và Ivan Vagner) phóng lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) trên tàu Soyuz MS-27 do Roscosmos vận hành. Đây là một phần của chương trình hợp tác Nga-Mỹ trên ISS.  

Thời gian: Dự kiến ngày 8 tháng 4 năm 2025.  

Mục tiêu: Thực hiện các thí nghiệm khoa học, duy trì hoạt động của ISS và trình diễn công nghệ trong khoảng 8 tháng trên ISS.

4. SpaceX và Văn phòng Trinh sát Quốc gia Mỹ (NRO) -  - Sứ mệnh NROL-57

Sự kiện: SpaceX sẽ phóng sứ mệnh NROL-57 cho Văn phòng Trinh sát Quốc gia (NRO) bằng tên lửa Falcon 9.  

Thời gian: Dự kiến ngày 20 tháng 3 năm 2025 từ California.  

Mục tiêu: Đây là một sứ mệnh bí mật, có thể liên quan đến vệ tinh do thám hoặc công nghệ giám sát không gian.

Kết quả: Sứ mệnh NROL-57, do Văn phòng Trinh sát Quốc gia Mỹ (NRO) quản lý và cũng được phóng bởi SpaceX trên tên lửa Falcon 9, được lên lịch vào ngày 20 tháng 3 năm 2025 từ California. Đây là một sứ mệnh bí mật, thường liên quan đến vệ tinh do thám hoặc công nghệ giám sát không gian, nên thông tin chi tiết về mục tiêu và kết quả thường không được công khai rộng rãi. Tính đến hôm nay, ngày dự kiến phóng (20 tháng 3) đã qua. Tuy nhiên, không có thông báo chính thức nào xác nhận rằng sứ mệnh này đã diễn ra đúng lịch hoặc bị hoãn. Với các sứ mệnh của NRO, sự thiếu minh bạch là điều bình thường, và đôi khi việc phóng có thể đã xảy ra mà không được công bố rộng rãi ngay lập tức. Nếu không có thông tin cập nhật từ NRO hoặc SpaceX, có khả năng sứ mệnh đã bị trì hoãn mà chưa có thông báo mới, hoặc đã phóng thành công nhưng giữ kín chi tiết. Với tính chất nhạy cảm của NRO, chúng ta có thể cần chờ thêm thông tin từ các nguồn đáng tin cậy như SpaceX hoặc các kênh theo dõi phóng tên lửa.

5. Trung Quốc: Chương trình thám hiểm Mặt Trăng Chang'e và Trạm vũ trụ Thiên Cung

Chương trình thám hiểm không gian của Trung Quốc, do Cục Hàng không Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA) quản lý, bao gồm các sứ mệnh Chang'e (thám hiểm Mặt Trăng) và phát triển trạm vũ trụ Thiên Cung (Tiangong). Trung Quốc đặt mục tiêu đưa phi hành gia lên Mặt Trăng vào khoảng năm 2030, cạnh tranh trực tiếp với chương trình Artemis của NASA. Năm 2025 sẽ là năm quan trọng để phát triển tên lửa Trường Chinh 9 (Long March 9), dự kiến dùng cho các sứ mệnh có người lái.

Sự kiện:

  - Chang'e: Chuẩn bị cho Chang'e-7 (2026) và Chang'e-8 (2028), không có vụ phóng lớn trong 2025.  

  - Thiên Cung: Thiên Châu-9 (dự kiến tháng 5-6), Thần Châu-20 (tháng 4-5), Thần Châu-21 (cuối năm).

Dưới đây là lịch trình chi tiết:

a. Chương trình Thám hiểm Mặt Trăng Chang'e

Chang'e-6:  

  - Thời gian: Đã phóng thành công ngày 3 tháng 5 năm 2024, hạ cánh xuống phần tối Mặt Trăng ngày 1 tháng 6 năm 2024, và mang mẫu vật về Trái Đất ngày 25 tháng 6 năm 2024. Tuy nhiên, trong năm 2025, các hoạt động phân tích mẫu vật vẫn tiếp diễn, và đây là một phần quan trọng của giai đoạn 4 chương trình Chang'e.  

  - Mục tiêu: Thu thập khoảng 2 kg mẫu đất đá từ phần tối Mặt Trăng (vùng Aitken Basin gần cực nam), cung cấp dữ liệu về cấu trúc và lịch sử tiến hóa của Mặt Trăng.  

  - Trạng thái hiện tại: Không có vụ phóng mới trong năm 2025, nhưng dữ liệu từ Chang'e-6 sẽ được sử dụng để chuẩn bị cho các sứ mệnh tiếp theo.

Chang'e-7:  

  - Thời gian: Dự kiến phóng vào khoảng năm 2026 (chưa có ngày cụ thể trong 2025). Tuy nhiên, trong năm 2025, quá trình nghiên cứu và chế tạo sẽ được hoàn thiện.  

  - Mục tiêu: Hạ cánh robot tự hành xuống cực nam Mặt Trăng để tìm kiếm nguồn nước, nghiên cứu bề mặt và từ trường, đặt nền tảng cho Trạm Nghiên cứu Mặt Trăng Quốc tế (ILRS).  

  - Trạng thái hiện tại: Đang trong giai đoạn phát triển cuối cùng, có thể có các thử nghiệm thiết bị quan trọng trong năm 2025.

Chang'e-8:  

  - Thời gian: Dự kiến phóng vào khoảng năm 2028. Năm 2025 sẽ là giai đoạn chuẩn bị và thử nghiệm ban đầu.  

  - Mục tiêu: Hợp tác với Chang'e-7 để xây dựng mô hình cơ bản của ILRS tại cực nam Mặt Trăng, thử nghiệm công nghệ in 3D sử dụng vật liệu Mặt Trăng.  

  - Trạng thái hiện tại: Thiết kế và thử nghiệm các công nghệ then chốt, chưa có lịch phóng cụ thể trong năm 2025.

b. Trạm vũ trụ Thiên Cung (Tiangong)

Trạm vũ trụ Thiên Cung đã hoàn tất giai đoạn lắp ráp chính vào năm 2022 với 3 mô-đun (Tianhe, Wentian, Mengtian).  

Hoạt động năm 2025:  

  - Thời gian: Liên tục trong suốt năm 2025.  

  - Sự kiện:  

    - Thiên Châu-8 (Tianzhou-8): Đã phóng ngày 15 tháng 11 năm 2024 để cung cấp hàng hóa cho Thiên Cung. Trong năm 2025, dự kiến sẽ có thêm các sứ mệnh tiếp tế như Thiên Châu-9 (thường cách nhau 6 tháng), có thể vào khoảng tháng 5 hoặc 6 năm 2025.  

    - Thần Châu (Shenzhou): Sứ mệnh Thần Châu-20 (dự kiến tháng 4 hoặc 5 năm 2025) sẽ đưa phi hành đoàn tiếp theo lên trạm, thay thế phi hành đoàn từ Thần Châu-19 (phóng tháng 10 năm 2024). Các sứ mệnh Thần Châu thường kéo dài 6 tháng, nên Thần Châu-21 có thể phóng vào cuối 2025.  

  - Mục tiêu: Duy trì hoạt động liên tục của trạm, thực hiện thí nghiệm khoa học (vật lý, sinh học không trọng lực), và thử nghiệm công nghệ cho các sứ mệnh sâu hơn trong không gian.

6. NASA: Chương trình trở lại Mặt Trăng Artemis

Chương trình Artemis của NASA nhằm đưa con người trở lại Mặt Trăng và thiết lập sự hiện diện lâu dài, hợp tác với các đối tác quốc tế (ESA, JAXA, CSA) và công ty tư nhân (SpaceX, Blue Origin). Dưới đây là lịch trình chi tiết:

Artemis I

- Thời gian: Đã hoàn thành ngày 16 tháng 11 năm 2022 (phóng) và trở về Trái Đất ngày 11 tháng 12 năm 2022.  

- Mục tiêu: Thử nghiệm không người lái của tên lửa SLS và tàu Orion quanh Mặt Trăng.  

- Trạng thái năm 2025: Không có hoạt động trực tiếp, nhưng dữ liệu từ Artemis I vẫn được phân tích để cải thiện các sứ mệnh sau.

Artemis II

- Thời gian: Ban đầu dự kiến tháng 9 năm 2025, nhưng đã bị hoãn đến tháng 4 năm 2026 (công bố ngày 5 tháng 12 năm 2024).  

- Sự kiện trong năm 2025:  

  - Tháng 11 năm 2024 đến suốt 2025: Lắp ráp tên lửa SLS và tàu Orion tại Trung tâm Vũ trụ Kennedy (KSC). Quá trình xếp chồng (stacking) đã bắt đầu từ ngày 20 tháng 11 năm 2024.  

  - Cuối 2025: Thử nghiệm tích hợp cuối cùng trước khi phóng vào 2026.  

- Mục tiêu: Bay vòng quanh Mặt Trăng với 4 phi hành gia (lần đầu tiên kể từ Apollo), kiểm tra hệ thống hỗ trợ sự sống và lá chắn nhiệt của Orion.  

- Trạng thái năm 2025: Chuẩn bị tích cực, nhưng không có vụ phóng trong năm.

Artemis III

- Thời gian: Dự kiến giữa năm 2027 (ban đầu là 2025, nhưng bị trì hoãn do vấn đề kỹ thuật và ngân sách).  

- Sự kiện trong năm 2025:  

  - Đầu năm 2025: Thử nghiệm chuyển giao nhiên liệu trong quỹ đạo của Starship HLS (Human Landing System) của SpaceX, một bước quan trọng để hạ cánh trên Mặt Trăng.  

  - Giữa năm 2025: Hoàn thiện Mô-đun Dịch vụ Châu Âu (ESM) cho Orion, dự kiến bàn giao cho NASA vào mùa hè 2025.  

- Mục tiêu: Đưa phi hành gia (bao gồm người phụ nữ đầu tiên và người da màu đầu tiên) hạ cánh xuống cực nam Mặt Trăng, hợp tác với SpaceX (Starship HLS).  

- Trạng thái năm 2025: Chuẩn bị thiết bị và thử nghiệm, chưa phóng.

Artemis IV

- Thời gian: Dự kiến cuối năm 2028.  

- Sự kiện trong năm 2025: Phát triển Lunar Gateway (trạm vũ trụ quanh Mặt Trăng), với mô-đun ESPRIT của ESA được thử nghiệm và tích hợp.  

- Mục tiêu: Ghép nối Orion với Lunar Gateway và triển khai thêm thiết bị xuống bề mặt Mặt Trăng.

Các sứ mệnh hỗ trợ trong 2025

- SPHEREx và PUNCH: Đã phóng ngày 11 tháng 3 năm 2025, hiện đang hoạt động và thu thập dữ liệu.  (đã đề cập ở phần 2 bên trên)

- Commercial Lunar Payload Services (CLPS):  

  - Blue Ghost (Firefly Aerospace) và Resilience (ispace): Phóng ngày 15 tháng 1 năm 2025, hiện đang trên đường đến Mặt Trăng (Blue Ghost dự kiến hạ cánh sau 45 ngày, khoảng cuối tháng 4 năm 2025).  

  - Blue Moon (Blue Origin): Có thể phóng nguyên mẫu chở hàng trong năm 2025 (chưa có ngày chính xác).

7. Roscosmos: Tiếp tục duy trì ISS và hợp tác với Ấn Độ, Mỹ, Châu Âu

Roscosmos tiếp tục duy trì vai trò quan trọng trong việc vận hành Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) và các sứ mệnh không gian khác. Dưới đây là các sự kiện nổi bật đã được lên lịch hoặc dự kiến:

Sứ mệnh Soyuz MS-27 (hợp tác với NASA)

   - đã đề cập ở phần 3 bên trên.  

Sứ mệnh tiếp tế Progress cho ISS

   - Thời gian: Nhiều lần trong năm 2025 (thường cách nhau 3-4 tháng), ví dụ như Progress MS-30 (dự kiến đầu năm) và Progress MS-31 (giữa năm).  

   - Chi tiết: Các tàu Progress sẽ mang nhiên liệu, thực phẩm, và thiết bị tiếp tế cho ISS từ sân bay vũ trụ Baikonur, Kazakhstan.  

   - Mục tiêu: Đảm bảo ISS hoạt động liên tục.

Luna-26 (hợp tác với ESA)

   - Thời gian: Có thể vào cuối năm 2025 hoặc bị dời sang 2026, tùy thuộc vào tiến độ phát triển.  

   - Chi tiết: Đây là sứ mệnh tiếp theo trong chương trình Luna-Glob của Nga nhằm thám hiểm Mặt Trăng. Luna-26 là một tàu quỹ đạo (orbiter) để nghiên cứu bề mặt và bầu khí quyển Mặt Trăng.  

   - Mục tiêu: Chuẩn bị cho các sứ mệnh hạ cánh tương lai như Luna-27, dự kiến hợp tác với ESA (dù hợp tác này từng bị gián đoạn do xung đột Nga-Ukraine năm 2022).  

Sứ mệnh Shukrayaan-1 (hợp tác với ISRO)

Roscosmos đang hợp tác với ISRO trong sứ mệnh thám hiểm sao Kim Venus Orbiter Mission (Shukrayaan-1), dự kiến phóng vào cuối năm 2025 (xem thêm phần 8 bên dưới). Roscosmos đóng góp thiết bị khoa học, bao gồm một công cụ đo khí quyển Venus (VIRAL).  

Lưu ý: Lịch trình của Roscosmos có thể thay đổi do các yếu tố kỹ thuật hoặc chính trị, đặc biệt sau khi mối quan hệ với ESA bị ảnh hưởng từ năm 2022. Các sứ mệnh như ExoMars (hợp tác với ESA) đã bị hoãn vô thời hạn, nên trọng tâm của Roscosmos hiện tại tập trung vào ISS và chương trình Mặt Trăng.

8. ISRO (Ấn Độ): Sứ mệnh Gaganyaan và thám hiểm hành tinh

ISRO đang đẩy mạnh các sứ mệnh tham vọng như Gaganyaan và thám hiểm hành tinh. Dưới đây là các sự kiện nổi bật:

Gaganyaan - Sứ mệnh không người lái và có người lái

Thời gian:  

     - Gaganyaan G1 (không người lái): Đã phóng thử nghiệm một số giai đoạn vào năm 2024, nhưng chuyến bay quỹ đạo đầu tiên dự kiến trong nửa đầu năm 2025.  

     - Gaganyaan G4 (có người lái): Dự kiến cuối năm 2025, có thể vào tháng 11 hoặc 12.  

Chi tiết: Đây là chương trình đưa con người vào không gian đầu tiên của Ấn Độ. G1 là chuyến bay thử nghiệm không người lái để kiểm tra tàu vũ trụ và tên lửa LVM-3. Nếu thành công, G4 sẽ đưa 2-3 phi hành gia (vyomanauts) lên quỹ đạo Trái Đất thấp (400 km) trong 7 ngày.  

Mục tiêu: Đánh dấu Ấn Độ trở thành quốc gia thứ 4 trên thế giới có khả năng đưa người vào không gian (sau Mỹ, Nga, Trung Quốc).  

Shukrayaan-1 (Venus Orbiter Mission)

   - Thời gian: Dự kiến tháng 12 năm 2025 (có thể dời sang 2026 nếu cần thêm thời gian chuẩn bị).  

   - Chi tiết: Đây là sứ mệnh thám hiểm sao Kim đầu tiên của Ấn Độ, hợp tác với Roscosmos và CNES (Pháp). Tàu quỹ đạo sẽ mang theo thiết bị VIRAL (Venus Infrared Atmospheric Gases Linker) do Roscosmos và LATMOS (Pháp) đồng phát triển.  

   - Mục tiêu: Nghiên cứu bề mặt, tầng sâu và khí quyển sao Kim, cũng như ảnh hưởng của Mặt Trời lên hành tinh này.  

Chandrayaan-4 (Giai đoạn chuẩn bị)

   - Thời gian: Không phóng trong 2025, nhưng giai đoạn thiết kế hoàn thiện vào năm 2025 để chuẩn bị phóng vào khoảng 2027.  

   - Chi tiết: Đây là sứ mệnh lấy mẫu đất Mặt Trăng và mang về Trái Đất, tiếp nối thành công của Chandrayaan-3 (2023).  

   - Trạng thái năm 2025: Hoàn tất thiết kế và bắt đầu thử nghiệm các thành phần.  

NISAR (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar)

   - Thời gian: Dự kiến phóng vào tháng 6 năm 2025 (lịch trình có thể thay đổi).  

   - Chi tiết: Hợp tác với NASA, NISAR là vệ tinh quan sát Trái Đất  sử dụng radar khẩu độ tổng hợp để nghiên cứu các hiện tượng như động đất, băng tan, và biến đổi môi trường toàn cầu. ISRO cung cấp tàu vũ trụ và tên lửa phóng (GSLV Mk III), trong khi NASA cung cấp radar băng tần L và các thiết bị khoa học.  

   - Mục tiêu: Cung cấp dữ liệu quan trọng cho nghiên cứu thiên tai và biến đổi khí hậu.

9. Khác

Ngoài các sự kiện trên, một số kế hoạch khác có thể diễn ra trong năm 2025 nhưng chưa có ngày chính xác:

- SpaceX: Tiếp tục các sứ mệnh Starlink để mở rộng mạng lưới internet vệ tinh toàn cầu, cũng như các chuyến bay thử nghiệm của Starship hướng tới mục tiêu đưa con người lên Mặt Trăng và sao Hỏa trong tương lai gần.

- PSLV launches: ISRO dự kiến tiếp tục phóng các vệ tinh nhỏ như PSLV-C60 hoặc các vệ tinh thương mại trong năm 2025.

Những sự kiện này phản ánh nỗ lực không ngừng của các quốc gia và công ty trong việc mở rộng khám phá không gian, từ nghiên cứu khoa học đến thương mại hóa và thám hiểm sâu hơn vào Hệ Mặt Trời. Lưu ý rằng lịch trình có thể thay đổi do yếu tố kỹ thuật, thời tiết hoặc các vấn đề khác, vì vậy cần theo dõi thông báo chính thức từ các tổ chức như NASA, ESA, SpaceX, hoặc Roscosmos để cập nhật thông tin mới nhất.