Tìm kiếm sự khôn ngoan từ Darwin tới Munger: Tư duy hệ thống
MỘT TƯ DUY HỆ THỐNG Những kết quả mong muốn và không mong muốn Trong truyền kỳ Aesop, có kể câu chuyện sau: Một góa phụ nghèo khổ sống một mình ở miền quê có một con gà mái tuyệt đẹp. Mỗi sáng, gà mái đẻ ra một quả trứng lớn màu nâu để người đàn bà ăn sáng. Một ngày, góa phụ tự nghĩ: “Bây giờ nếu nhân đôi số lúa mạch cho con gà này ăn, nó có thể đẻ cho mình hai quả trứng một ngày thay vì một quả.” Vì vậy bà ta bắt đầu cho con gà ăn một lượng hạt thóc gấp đôi trước đây, và con gà mái nhanh chóng trở nên béo tốt, mải làm dáng và lười biếng. Không lâu sau, nó dừng đẻ trứng. Mọi hành động đều có kết quả. Cả kết quả dự tính được lẫn không dự tính được. Dù ta có lập kế hoạch cẩn thận đến đâu đi nữa, chúng ta không thể tham gia vào mọi thứ. Thông thường chúng ta thất bại khi xem xét những gì mà các sự kiện khác có lẽ xảy ra với kết quả từ cùng hành động. Chính trị, y học, các chương trình an toàn, công nghệ, hành động quân sự và luật pháp đều sinh ra những kết quả không nằm ...