Người Mỹ đã tìm ra cách hạn chế Tổng thống Trump?

Nhiệm kỳ đầu tiên của Donald Trump với tư cách là tổng thống đã chứng kiến một số cuộc biểu tình lớn nhất được thấy ở Hoa Kỳ trong hơn 50 năm, từ Cuộc tuần hành của Phụ nữ năm 2017 đến các cuộc biểu tình năm 2020 sau vụ sát hại George Floyd. 

Nhưng ở nhiệm kỳ 2 này, mọi thứ có vẻ khác. Các nhà phê bình có vẻ im lặng hơn. Một số nói rằng họ sợ bị trả thù. Tuy nhiên, chính xác thì phải công nhận rằng, các cuộc biểu tình trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump cuối cùng là vô ích. Điều này đã góp phần tạo ra tâm trạng tuyệt vọng lan rộng.

Như The New York Times đã lưu ý cách đây không lâu, Trump "dường như không bị ảnh hưởng bởi các cuộc biểu tình, kiến nghị, chiến dịch hashtag hoặc các công cụ bất đồng chính kiến khác". Đó là một quan điểm phổ biến mà mọi người ngày nay đều đồng ý.

Nhưng nếu họ sai thì sao?

Một số nhà nghiên cứu đã tìm cách phân tích sâu những câu chuyện trong nhiệm kỳ một của Trump và rút ra vài bài học đáng lưu ý cho người Mỹ nếu muốn chống lại hiệu quả Tổng thống của họ trong nhiệm kỳ hai. Quá khứ định hình hành động của chúng ta trong hiện tại. Trong trường hợp này, điều đặc biệt quan trọng là phải tìm hiểu thật đúng lịch sử.

Trên thực tế, sự phản kháng của người dân trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump đã đạt được nhiều thành tựu hơn nhiều nhà quan sát và báo giới nhận ra; chỉ là hầu hết các chiến thắng xảy ra bên ngoài ánh đèn sân khấu. Như vậy, các chiến thuật dễ thấy nhất - kiến nghị, hashtag, tuần hành, biểu tình thỉnh thoảng ở Washington - có tác động ít hơn so với công việc tổ chức yên tĩnh hơn trong cộng đồng và nơi làm việc.

Hiểu được khi nào các phong trào thành công trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump là rất quan trọng để các nhà hoạt động xác định cách có thể phản đối hoặc thương lượng chính sách của Trump một cách hiệu quả trong nhiệm kỳ thứ hai của ông.

Tóm lại, khi nói chuyện về Trump, đừng nhìn những gì hào nhoáng, hiển hiện trước mắt. Hãy nhìn vào những con số, những kết quả thực sự. Chúng nói lên rất nhiều điều.

Sự thật ở nhiệm kỳ đầu

Trục xuất hàng loạt đã là nền tảng trong chương trình nghị sự của Trump trong hơn một thập kỷ. Tuy nhiên, thật đáng ngạc nhiên, bất chấp cam kết ban đầu của ông là thành lập một "lực lượng trục xuất" có thể trục xuất hàng triệu người, Trump chỉ trục xuất một nửa số người trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình so với Barack Obama đã làm trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình.

Lý do là gì? 

Các nhà hoạt động tiến bộ là một lý do chính. Bằng cách kết hợp tổ chức phi tập trung và chia sẻ nguồn lực trên toàn quốc, họ đã thành công trong việc thúc đẩy hàng chục chính quyền tiểu bang và địa phương thông qua luật hạn chế hợp tác với Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan, hoặc ICE.

Khi nhà xã hội học Adam Safer kiểm tra hàng ngàn thành phố và hàng chục tiểu bang, ông phát hiện ra rằng một loại luật bảo tồn cụ thể mà các nhà hoạt động ủng hộ - cấm các nhà tù và nhà tù địa phương hợp tác tích cực với ICE - đã giảm thành công các vụ bắt giữ ICE. Một nghiên cứu của học giả pháp lý David K. Hausman đã xác nhận phát hiện này. Đáng chú ý, Hausman cũng phát hiện ra rằng các chính sách bảo tồn "không có tác động có thể phát hiện được đối với tỷ lệ tội phạm", trái ngược với những gì nhiều chính trị gia cáo buộc.

Một ảnh hưởng quan trọng khác đối với các quan chức tiểu bang và địa phương là sự phản đối của người sử dụng lao động đối với việc trục xuất hàng loạt. Hệ thống E-Verify yêu cầu người sử dụng lao động xác minh tình trạng pháp lý của người lao động hầu như không được thực thi, vì các doanh nghiệp âm thầm phản đối nó. Như ví dụ này cho thấy, sự phản kháng của dân chúng đối với chương trình nghị sự của Trump có hiệu quả nhất khi nó khai thác căng thẳng giữa chính quyền và các nhà tư bản.

Trong nỗ lực hỗ trợ ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch, Trump - trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình đã rút khỏi thỏa thuận khí hậu Paris, làm suy yếu hoặc loại bỏ hơn 100 biện pháp bảo vệ môi trường và thúc đẩy các biện pháp khác để cản trở quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh.

Các nhà nghiên cứu dự đoán rằng các chính sách này sẽ giết chết hàng chục nghìn người chỉ ở Hoa Kỳ vào năm 2028, chủ yếu do tiếp xúc với các chất ô nhiễm không khí. Các nghiên cứu khác ước tính rằng ô nhiễm carbon gia tăng sẽ góp phần gây ra hàng chục triệu ca tử vong và những đau khổ khác vào cuối thế kỷ.

Tuy nhiên, đó không phải là toàn bộ câu chuyện mà chúng ta thấy báo chí ra rả. Chương trình nghị sự năng lượng nhiệm kỳ đầu tiên của Trump đã bị cản trở một phần bởi sự kết hợp của hoạt động môi trường và các lực lượng thị trường.

Thất bại của ông trong việc hồi sinh ngành công nghiệp than của Hoa Kỳ đặc biệt rõ ràng. Công suất nhà máy nhiệt điện than giảm nhanh hơn trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump so với bất kỳ giai đoạn bốn năm nào ở bất kỳ quốc gia nào. Một số ông trùm than ăn mừng chiến thắng của Trump vào năm 2016 đã sớm phá sản.

Lý do rõ ràng nhất cho sự suy giảm của than đá là sự bùng nổ khí đốt tự nhiên của Mỹ và chi phí năng lượng tái tạo giảm. Nhưng sự suy giảm của nó đã được đẩy nhanh bởi hàng trăm tổ chức địa phương phản đối các dự án than, đệ đơn kiện các nhà quản lý và thúc đẩy các tổ chức tài chính ngừng đầu tư khỏi lĩnh vực này. Sự hiện diện của các phong trào địa phương mạnh mẽ có thể giúp giải thích sự thay đổi khu vực trong vận may của than.

Các nhà môi trường cũng giành chiến thắng trong một số trận chiến quan trọng chống lại đường ống dẫn dầu khí, nhà máy điện và các dự án khoan. Trong một số trường hợp đáng ngạc nhiên, các nhà tổ chức đã đánh bại những kẻ gây ô nhiễm thông qua sự kết hợp của kiện tụng, bất tuân dân sự và các cuộc biểu tình khác, và bằng cách gây áp lực lên các ngân hàng, công ty bảo hiểm và các nhà đầu tư lớn.

Vào năm 2018, một Giám đốc điều hành đường ống than thở về "làn sóng biểu tình, kiện tụng và phá hoại đang gia tăng" mà ngành của ông phải đối mặt, nói rằng "mức độ cường độ đã tăng lên", với "nhiều đối thủ hơn" "được tổ chức tốt hơn".

Năng lượng xanh cũng mở rộng nhanh hơn nhiều so với Trump và các đồng minh của ông mong muốn, mặc dù không đủ nhanh để ngăn chặn sự sụp đổ sinh thái. Lĩnh vực năng lượng gió của Mỹ đã tăng trưởng nhiều hơn trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump so với bất kỳ đời tổng thống nào khác, trong khi công suất năng lượng mặt trời tăng hơn gấp đôi. Nghiên cứu cho thấy tiến bộ này một phần là do tổ chức phong trào môi trường, đặc biệt là ở cấp tiểu bang và địa phương.

Cũng như vấn đề nhập cư, chương trình nghị sự năng lượng của Trump đã chia rẽ cả giới tinh hoa chính trị và kinh doanh. Một số nhà đầu tư trở nên miễn cưỡng giữ tiền của họ trong lĩnh vực này, và một số thậm chí còn trợ cấp cho hoạt động môi trường. Các thẩm phán và nhà quản lý không phải lúc nào cũng chia sẻ cam kết của Trump trong việc hỗ trợ nhiên liệu hóa thạch. Những căng thẳng này giữa Nhà Trắng và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đã tạo ra những cơ hội mà các nhà hoạt động khí hậu có thể khai thác.

Mặc dù Trump tự quảng bá mình là một người của nhân dân, các chính sách của ông đã làm tổn thương người lao động theo nhiều cách - từ cuộc tấn công vào quyền của người lao động đến các chính sách thuế quan của ông, điều này đã đẩy nhanh quá trình phân phối lại của cải xã hội.

Tuy nhiên, hành động trực tiếp của người lao động trong công việc đã giành được những chiến thắng có ý nghĩa. Ví dụ, các nhà giáo dục trên khắp đất nước đã tổ chức hàng chục cuộc đình công lớn để được trả lương cao hơn, tài trợ cho trường học nhiều hơn và thậm chí chống lại ICE. Công nhân trong các khách sạn, siêu thị và các ngành công nghiệp tư nhân khác cũng bỏ đi. Cuối cùng, nhiều công nhân Hoa Kỳ đình công vào năm 2018 hơn bất kỳ năm nào kể từ năm 1986.

Điều này xảy ra không chỉ ở các thành trì tiến bộ mà còn ở các bang bảo thủ như West Virginia, Oklahoma và Kentucky. Ít nhất 35 cuộc đình công của các nhà giáo dục đã bất chấp luật tiểu bang từ chối quyền đình công của người lao động.

Ngoài việc giành được lợi ích cho người lao động, làn sóng đình công dường như cũng chống lại đảng Cộng hòa vào thời điểm bầu cử bằng cách nâng cao nhận thức chính trị và huy động cử tri. Tác động gián tiếp đến các cuộc bầu cử là một tác dụng phụ phổ biến của chiến binh lao động và biểu tình quần chúng.

Những hành động thách thức của người lao động thầm lặng cũng hạn chế Trump. Những tháng đầu của đại dịch COVID-19 có sự phản đối rộng rãi đối với các chính sách làm tăng nguy cơ lây nhiễm, đặc biệt là việc không đeo khẩu trang.

Những người lao động có ý thức về an toàn thường không tuân theo người sử dụng lao động của họ, theo những cách hiếm khi được phản ánh trong dữ liệu đình công chính thức. Nhiều khách hàng tránh xa các doanh nghiệp nơi mọi người không đeo khẩu trang. Những gián đoạn này và lo ngại chúng có thể leo thang, đã khiến các doanh nghiệp vận động chính phủ về nhiệm vụ đeo khẩu trang.

Sự kháng cự này chắc chắn đã cứu sống nhiều người. Với sự phối hợp nhiều hơn, nó có thể đã buộc phải định hướng lại quyết định trong cách chính phủ và doanh nghiệp ứng phó với virus.

Lực lượng lao động có thể tiếp tục trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump. Thời của Trump, tỷ lệ thất nghiệp thấp, tài chính công đoàn mạnh mẽ và sự ủng hộ rộng rãi cho các công đoàn là điều nổi bật nhất, và tất nhiên, những cái đó mang lại cơ hội cho phong trào lao động.

Các phong trào tiến bộ không có ảnh hưởng trực tiếp đến đảng Cộng hòa ở Washington. Tuy nhiên, họ có nhiều ảnh hưởng tiềm năng hơn đối với các doanh nghiệp, tòa án cấp dưới, cơ quan quản lý và các chính trị gia tiểu bang và địa phương.

Trong số các mục tiêu này, cuối cùng, doanh nghiệp mới là đối tượng có nhiều quyền lực nhất. Doanh nghiệp thường sẽ có thể hạn chế chính quyền nếu lợi nhuận của họ bị đe dọa. Trump và Elon Musk có thể giải tán phần lớn chính phủ liên bang và phớt lờ lệnh của tòa án, nhưng họ khó bỏ qua sự gián đoạn kinh tế lớn hơn nhiều.

Mặc dù các cuộc biểu tình, tuần hành lớn có thể nâng cao nhận thức của công chúng và giúp các nhà hoạt động kết nối, nhưng bản thân họ sẽ không ngăn cản Trump và Musk. Để làm được điều đó, phong trào sẽ cần nhiều hình thức gây áp lực thực sự mang tính đột phá hơn. Xây dựng năng lực cho sự gián đoạn đó sẽ đòi hỏi sự tổ chức bền vững tại nơi làm việc và cộng đồng.

- Tham khảo từ New York Times, The Conversation