Thị trường việc làm công nghệ bắt đầu phục hồi có chọn lọc và thích nghi

Tình hình tuyển dụng việc làm công nghệ ở Việt Nam

Bước sang quý 2 năm 2025, thị trường lao động Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục phục hồi và phát triển tích cực, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và sự bùng nổ của công nghệ. Lĩnh vực công nghệ thông tin (CNTT) vẫn là một trong những ngành dẫn đầu về nhu cầu tuyển dụng, nhờ vào các yếu tố sau:

1. Chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI):
   • Việt Nam đang đẩy mạnh chương trình Chuyển đổi số quốc gia, với mục tiêu đến năm 2025, kinh tế số chiếm khoảng 20% GDP. Điều này thúc đẩy nhu cầu nhân sự trong các lĩnh vực như lập trình, phân tích dữ liệu, AI, và an ninh mạng.
   • Các vị trí liên quan đến AI, chẳng hạn như chuyên gia học máy (machine learning), kỹ sư dữ liệu lớn (big data), và phát triển ứng dụng AI, được dự báo sẽ tăng mạnh. Báo cáo từ Adecco Việt Nam cho thấy nhu cầu nhân sự AI và kỹ năng số sẽ "bùng nổ" trong năm 2025, không chỉ trong ngành công nghệ mà còn lan sang bán lẻ, tài chính, và sản xuất.
2. Nhu cầu nhân lực chất lượng cao:
   • Các doanh nghiệp ưu tiên tuyển dụng lao động có kỹ năng số, kinh nghiệm thực tiễn, và khả năng sử dụng công nghệ hiện đại như GenAI (ChatGPT, Copilot). Theo Navigos Group, khoảng 55% doanh nghiệp tìm kiếm nhân sự có 1-3 năm kinh nghiệm, tập trung vào các vị trí như lập trình viên, kỹ sư an ninh mạng, và chuyên viên chuyển đổi số.
   • Tuy nhiên, nguồn cung nhân lực chất lượng cao vẫn thiếu hụt. TopCV chỉ ra rằng 55% doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm ứng viên có kỹ năng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến như vi mạch và bán dẫn.
3. Mức lương và cạnh tranh:
   • Mức lương trong ngành công nghệ tại Việt Nam dao động từ 10-15 triệu đồng/tháng cho lao động có trình độ trung bình, và từ 20 triệu đồng trở lên cho các vị trí chuyên môn cao. Các công ty công nghệ cạnh tranh gay gắt bằng chế độ đãi ngộ hấp dẫn để giữ chân nhân tài.
   • Theo JobsGO, 48,4% người lao động Việt Nam có ý định tìm việc mới trong năm 2025, với ưu tiên về lương, cơ hội thăng tiến, và cân bằng công việc - cuộc sống.
4. Xu hướng cụ thể:
   • Công nghệ xanh và bền vững: Các ngành liên quan đến năng lượng tái tạo và công nghệ sáng tạo được chú trọng, phù hợp với xu hướng kinh tế xanh.
   • Làm việc linh hoạt: Mô hình hybrid (kết hợp làm việc tại văn phòng và từ xa) tiếp tục phổ biến trong ngành công nghệ, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, và Đà Nẵng.

Tình hình tuyển dụng việc làm công nghệ trên thế giới

Trên phạm vi toàn cầu, thị trường lao động công nghệ năm 2025 chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố kinh tế, công nghệ, và xã hội, với những điểm nổi bật sau:

1. Tác động của AI và tự động hóa:
   • AI tiếp tục định hình lại thị trường lao động, vừa tạo ra cơ hội mới vừa thay thế một số công việc truyền thống. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), sự phát triển của AI có thể khiến 85 triệu việc làm bị thay thế, nhưng đồng thời tạo ra hàng triệu vị trí mới liên quan đến công nghệ.
   • Các vị trí như kỹ sư AI, chuyên gia tự động hóa (RPA), và phát triển thực tế ảo (AR/VR) được dự báo sẽ "khát" nhân lực, đặc biệt tại các trung tâm công nghệ như Mỹ, Trung Quốc, và châu Âu.
2. Cắt giảm và tái cấu trúc:
   • Một số "ông lớn" công nghệ như Nio, Deliveroo, IBM, và Meta đã thực hiện cắt giảm nhân sự lớn vào đầu năm 2025 do nguồn vốn đầu tư mạo hiểm (VC) giảm và áp lực lợi nhuận tăng. Điều này cho thấy xu hướng tập trung vào hiệu quả và tối ưu hóa nguồn lực, thay vì mở rộng quy mô nhân sự như trước đây.
   • Tuy nhiên, nhu cầu tuyển dụng vẫn cao ở các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn như blockchain, 5G, và an ninh mạng, đặc biệt tại các thị trường phát triển như Ấn Độ (tăng 43%), Trung Quốc (tăng 32%), và Singapore (tăng 27%) theo ManpowerGroup.
3. Kỹ năng số và cạnh tranh nhân tài:
   • Doanh nghiệp toàn cầu ưu tiên lao động có kỹ năng số hóa, khả năng thích ứng với công nghệ mới, và tư duy đa nhiệm. Các vị trí đòi hỏi kiểm tra mã nguồn (code testing) và giải quyết thuật toán (algorithm challenges) có quy trình tuyển dụng khắt khe hơn, kéo dài thời gian tìm kiếm nhân sự.
   • Xu hướng "naked quitting" (nghỉ việc không kế hoạch) của thế hệ Z tại Trung Quốc và Anh cho thấy sự thay đổi trong kỳ vọng nghề nghiệp, buộc doanh nghiệp phải cải thiện môi trường làm việc và phúc lợi.
4. Xu hướng toàn cầu hóa:
   • Các công ty công nghệ lớn tiếp tục tìm kiếm nhân tài từ các nước đang phát triển như Việt Nam để đáp ứng nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực bán dẫn và công nghệ cao. Quan hệ đối tác giữa Việt Nam và Nvidia là một ví dụ, mở ra cơ hội cho lao động Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thị trường tuyển dụng công nghệ hạ nhiệt hơn nhiều so với năm 2020-2022; số lượng cơ hội việc làm kỹ thuật phần mềm giảm trên toàn thế giới ở tất cả các khu vực chính và số lượng các vị trí hoàn toàn từ xa đang giảm đều đặn. Trong khi đó, một số các số liệu khác chỉ ra rằng tuyển dụng công nghệ đang bắt đầu phục hồi - ít nhất là đối với các kỹ sư cấp cao. 

Thực tế mới của tuyển dụng công nghệ 

Thị trường phục hồi nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức đỉnh 2021-2022. Ba năm trước, nếu bạn là một kỹ sư phần mềm có năng lực với 3+ năm kinh nghiệm, bạn có thể đã có lời mời từ các nhà tuyển dụng tràn ngập hộp thư đến của bạn với đủ loại cơ hội. Các công ty đã tranh giành tài năng kỹ thuật, ném các gói lương thưởng đặc biệt cho các ứng viên và trong một số trường hợp thậm chí bỏ qua hiệu suất phỏng vấn kém để đảm bảo tuyển dụng nhanh hơn. Sự điên cuồng tuyển dụng công nghệ năm 2020-2021 là đặc biệt; một giai đoạn mà nhiều người bây giờ nhìn lại với sự pha trộn giữa hoài niệm và hoài nghi.Khối lượng tuyển dụng Big Tech, tăng khoảng 40% mỗi năm.  Nhưng bước sang năm 2025, toàn bộ bức tranh đã biến đổi đáng kể. Việc tuyển dụng công nghệ đang dần trở lại trong các điều khoản tổng hợp, nhưng đó là một sự phục hồi chiến lược, chọn lọc, các quy trình hiện đang đòi hỏi nhiều hơn. Các công ty từng tuyệt vọng để lấp đầy chỗ ngồi hiện đang có phương pháp và thận trọng, ưu tiên chính xác trong các quyết định tuyển dụng hơn tốc độ và khối lượng. Không chỉ đơn giản là một sự điều chỉnh thị trường; nó có một sự thay đổi tinh tế nhưng đáng kể trong các tiêu chuẩn đánh giá. Mặc dù cấu trúc phỏng vấn cốt lõi tại Big Tech vẫn không thay đổi, nhưng thanh đã thay đổi khoảng một độ lệch chuẩn cao hơn về nền tảng cốt lõi và hiệu suất. Không giống như các chu kỳ tuyển dụng công nghệ trước đây khi một cơn thủy triều lên đã nâng tất cả các thuyền, thị trường ngày nay được đặc trưng bởi tính chọn lọc cực độ. Các công ty đã trở nên kén chọn hơn nhiều về nơi họ đầu tư số lượng nhân viên, với sự khác biệt lớn về cơ hội dựa trên chuyên môn, trình độ kinh nghiệm và uy tín của cựu nhân viên. 

Hơn nữa, dù phục hồi, chúng ta vẫn đang ở dưới mức cao nhất của giai đoạn 2020-2022. Hồi đó, các vị trí mở đạt đỉnh gần 500.000. Sự phục hồi hiện tại, mặc dù đáng kể, nhưng chỉ khôi phục chúng ta về khoảng 46% mức đỉnh đó.

Kỹ sư trong một số lĩnh vực chuyên môn nhất định đang chứng kiến ​​rất nhiều cánh cửa mở rộng ra, như trong: 

- AI infrastructure/Cơ sở hạ tầng AI

- Machine learning operations/Hoạt động học máy

- Generative AI application development/Phát triển ứng dụng AI tạo sinh

Trong khi đó, các kỹ sư có kỹ năng ít chuyển nhượng hơn phải đối mặt với một trận chiến khó khăn.

Thị trường hiện tại cũng được phân tầng hoàn toàn bởi giai đoạn nghề nghiệp, tạo ra những thực tế khác nhau đáng kể cho các kỹ sư tùy thuộc vào kinh nghiệm

- Kỹ sư Junior và các sinh viên mới tốt nghiệp phải đối mặt với thách thức lớn nhất. Các công ty đã từng duy trì các chương trình tuyển dụng đại học mạnh mẽ đã thu nhỏ lại đáng kể,. Điều này có thể tạo ra một khoảng cách kinh nghiệm ảnh hưởng đến ngành công nghiệp trong nhiều năm tới và có thể thể hiện trong một thế hệ kỹ sư bị thiếu hụt. Và nó cũng có thể tạo ra sự thiếu hụt toàn bộ tài năng sớm và trung bình; có khả năng đình trệ sự đổi mới, khi ít quan điểm mới vào lĩnh vực này và thách thức các thực tiễn vốn đã được thiết lập từ trước.

- Kỹ sư có kinh nghiệm (Middle): phải trải qua nhiều cuộc phỏng vấn hơn trước mới nhận được 1 offer.

- Kỹ sư cao cấp (Senior): Các công ty sẵn sàng trả đáng kể trên tỷ lệ thị trường cho chuyên môn đã được chứng minh về AI, cơ sở hạ tầng và bảo mật. Giai đoạn này, đây là nhóm đối tượng có nhu cầu thị trường cao nhất.

- Các nhà quản lý kỹ thuật: họ phải đối mặt với một thị trường khó khăn. Tái cấu trúc tổ chức rộng rãi quét qua thế giới công nghệ vào năm 2022-2024, loại bỏ toàn bộ các lớp quản lý và các công ty đã chậm khôi phục các vị trí này kể từ đó. Do đó, nhiều nhà lãnh đạo kỹ thuật có trình độ hiện đang cạnh tranh cho một nhóm cơ hội giảm đáng kể. Sự cạnh tranh nâng cao đã thay đổi các tiêu chuẩn tuyển dụng với nhóm này. Trước đây, các nhà quản lý thường được thuê chủ yếu vào khả năng lãnh đạo, nhưng ngày nay, họ cần chứng minh sự lãnh đạo, cũng như thực hành với công nghệ, kỹ thuật phần mềm và thiết kế phần mềm. Các công ty tìm kiếm các nhà lãnh đạo cấp cao, những người có thể tập trung vào thực thi và hỗ trợ lớp điều hành cao hơn, chứ không phải chỉ biết mỗi việc lèo lái con tàu.

Trí tuệ nhân tạo (AI) và các lĩnh vực liên quan đang hot, trong khi frontend/backend/mobile thì không. Nó khó khăn hơn đối với những người mới tốt nghiệp so với các kỹ sư có kinh nghiệm.

Quy trình phỏng vấn thay đổi. Các định dạng của DSA và các cuộc phỏng vấn thiết kế hệ thống vẫn giữ nguyên, nhưng đòi hỏi khắt khe hơn. Các công ty khởi nghiệp chấp nhận các cuộc phỏng vấn thực tế hơn và các công cụ AI, trong khi Big Tech dường như ít linh hoạt hơn trong việc thay đổi cách tiếp cận.

Việc tuyển dụng Big Tech đã tăng lên, có sự bùng nổ trong các vị trí AI. Ngoài khó khăn thuần túy, chúng ta sẽ thấy các cuộc phỏng vấn nhấn mạnh hơn vào sự hoàn thành của việc thực hiện. Đây là thực tế nghiệt ngã của những gì xảy ra khi có rất nhiều ứng cử viên đủ điều kiện trong nhóm phỏng vấn. Kiến thức chuyên môn thậm chí đã len lỏi vào các cuộc phỏng vấn tiêu chuẩn. Bây giờ chúng tôi khuyên các ứng cử viên của tất cả các cấp có ít nhất là sự quen thuộc cơ bản với các khái niệm như geohashing và cấu trúc dữ liệu không gian... dù bạn không ứng tuyển vào Uber hay Grab. Nhiều công ty đang tìm kiếm các kỹ sư có thể đóng góp trên một loạt các vấn đề rộng hơn. Các kỹ sư có chuyên môn sâu nhưng hẹp có ít cơ hội hơn trong môi trường này.

Một số công ty cỡ trung đã chuyển sang các câu hỏi mở, thực tế hơn, phản ánh tốt hơn công việc thực tế, ví dụ: Stripe, Coinbase và OpenAI. Thay vì giải quyết các câu hỏi LeetCode, các ứng cử viên giải quyết các vấn đề như: 

- Designing a query engine/Thiết kế một công cụ truy vấn, 

- Implementing a key-value store/Xây dựng một kho giá trị-khóa,

- Designing an in-memory database to handle transactions

Một số startups cho ứng viên tự code ở nhà, với AI hỗ trợ. Họ thay đổi cách đánh giá.

Một founder sáng lập công ty AI giai đoạn hạt giống đã ước tính rằng ít nhất 20% ứng cử viên là rõ ràng gian lận trong các thử nghiệm coding truyền thống. Một người phỏng vấn ở Amazon cũng đã tâm sự rằng một nửa trong số mười ứng cử viên cuối cùng của anh ta rõ ràng đã sử dụng các công cụ AI trên màn hình thứ cấp trong phỏng vấn. Các phương pháp phỏng vấn hiện tại ngày càng không bền vững trong thời đại của các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM). Không có kỹ sư nào trong tương lai sẽ cần viết code cho các thuật toán thủ công như cân bằng đơn hoặc cây nhị phân; thay vào đó, họ sẽ nhắc AI tạo code đó. Bằng cách cởi mở với AI trong phỏng vấn và thay đổi góc đánh giá, các công ty đang thích nghi với thực tế tại nơi làm việc và đánh giá các thách thức toàn vẹn hơn.

Một thực tế khác cũng là rào cản cho một số lượng ứng viên. Các công ty AI hàng đầu như OpenAI có các mẫu tuyển dụng riêng của họ. Thay vì ưu tiên các kỹ năng lãnh đạo truyền thống, họ lọc rất nhiều bằng phả hệ hoặc thành tích và ủng hộ mạnh mẽ các ứng cử viên từ các công ty ưu tú, công ty cao cấp, các công ty khởi nghiệp tập trung AI, các trường đại học uy tín và những người có thành tích hào nhoáng mà họ có thể giao tiếp dễ dàng. Không có điều này, các ứng viên phải đối mặt với một trận chiến khó khăn, bất kể sự xuất sắc về kỹ thuật của họ.

Có lẽ sự thay đổi cấu trúc quan trọng nhất trong quá trình phỏng vấn là sự phát triển của việc kết hợp nhóm. Đây là một quá trình, hiện đang phổ biến tại Meta và Google, nơi các ứng viên lần đầu tiên vượt qua một cuộc phỏng vấn nhưng không nhận được lời đề nghị cho đến khi họ kết hợp với một nhóm. Team work giờ là một bộ lọc ứng viên, một cuộc phỏng vấn thứ hai trong thực tế. Bạn phải đảm bảo thắng trong trận đấu nhóm trước khi nhận được offer cuối cùng (ở Meta, ứng viên pass qua hết các vòng kỹ thuật sẽ phải tiếp tục chiến đấu 4 tháng trong trận đấu nhóm).

Các ứng cử viên cũng ưu tiên ổn định trong một thị trường không chắc chắn, nên có thể sẵn sàng chấp nhận mức ưu đãi giảm so với trước đây. 

Ứng viên cũng phải học cách phỏng vấn. Chúng ta hãy thừa nhận thực tế rằng quá trình phỏng vấn công nghệ đã trở thành một trò chơi chuyên ngành tiếp tục đi chệch khỏi công việc kỹ thuật hàng ngày. Điều này không lý tưởng, nhưng đó là thực tế. Các công ty đã giải quyết các phương pháp đánh giá được tiêu chuẩn hóa không phản ánh hoàn hảo trách nhiệm công việc thực tế và điều này ngắt kết nối làm nản lòng nhiều kỹ sư. Tin tốt là các quy tắc của trò chơi được công khai. Quá trình này có vẻ tùy ý, nhưng với sự chuẩn bị thích hợp, nó hoàn toàn có thể học được. Bất cứ ai có sự cống hiến đầy đủ đều có thể làm chủ các mẫu này và cải thiện đáng kể hiệu suất của họ. 

Nếu bạn cho rằng đầu tư vào các cuộc phỏng vấn giả không phù hợp với sở thích hoặc ngân sách của bạn, điều đó hoàn toàn dễ hiểu và có rất nhiều lựa chọn thay thế: Tìm một người bạn làm việc tại công ty mục tiêu của bạn, kết nối với các đồng nghiệp trên các cộng đồng Reddit hoặc Discord hoặc hình thành các nhóm nghiên cứu với những người tìm việc khác. Rồi đi theo vòng tròn cải thiện với thực tiễn, phản hồi và lặp lại.

Bức tranh tuyển dụng công nghệ năm 2025 khác xa so với Giai đoạn tuyển dụng việc làm vàng của năm 2020-2021 . Con lắc đã vung mạnh từ "xin vui lòng lấy tiền của chúng tôi" để "chứng minh bạn đáng giá" và các kỹ sư đang cảm thấy ngày càng khó thở.

Khi AI tiếp tục định hình lại cách thức thực hiện công việc kỹ thuật, các quy trình phỏng vấn cũng sẽ phải phát triển vì họ không thể tiếp tục kiểm tra các kỹ năng mà AI đã làm cho nó trở nên lỗi thời. Nhưng hiện tại, chúng ta bị mắc kẹt trong giai đoạn chuyển tiếp khó xử này, nơi bạn - ứng viên, cần thành thạo cả các trò chơi thuật toán trong trường học cũ và các đánh giá mới hơn, thực tế hơn.

Trò chơi có thể khó hơn, nhưng ít nhất quy tắc là công khai. Với đủ thực hành có chủ ý và chiến lược chuẩn bị phù hợp cho cấp độ của bạn, bạn vẫn có thể đứng đầu, ngay cả trong bối cảnh thị trường khó khăn hơn này.

Ứng viên - chúc bạn may mắn!