Các loại Thiền

Thiền là một thực hành tâm linh và tâm lý đa dạng, với nhiều loại hình phát triển qua hàng ngàn năm trong các truyền thống văn hóa và tôn giáo khác nhau. Dưới đây là các loại thiền phổ biến, nguồn gốc, hiệu quả, và những nhân vật nổi bật liên quan:


1. Thiền Minh Sát (Vipassana)

  • Mô tả: Tập trung vào việc quan sát thực tại một cách khách quan, đặc biệt là cảm giác trên cơ thể, hơi thở, và tâm trí để nhận ra tính vô thường, khổ đau, và vô ngã.
  • Nguồn gốc: Xuất phát từ Phật giáo Theravada, được Đức Phật Thích Ca Mâu Ni dạy cách đây hơn 2.500 năm.
  • Hiệu quả: Giúp phát triển chánh niệm, giảm căng thẳng, tăng khả năng tự nhận thức và quản lý cảm xúc.
  • Nhân vật nổi bật:
    • S.N. Goenka: Phổ biến thiền Minh Sát ở phương Tây thông qua các khóa thiền 10 ngày.
    • Ngài Munindra: Một bậc thầy thiền Minh Sát, người truyền cảm hứng cho nhiều học trò phương Tây như Joseph Goldstein và Sharon Salzberg.
  • Ứng dụng: Được thực hành rộng rãi trong các trung tâm thiền như Dhamma.org, phổ biến ở Ấn Độ, Thái Lan, và phương Tây.

2. Thiền Chánh Niệm (Mindfulness Meditation)

  • Mô tả: Tập trung vào hiện tại, chú ý đến hơi thở, cảm giác, hoặc các đối tượng xung quanh mà không phán xét.
  • Nguồn gốc: Bắt nguồn từ thiền Minh Sát trong Phật giáo nhưng được hiện đại hóa và thế tục hóa ở phương Tây.
  • Hiệu quả: Giảm lo âu, cải thiện tập trung, hỗ trợ điều trị trầm cảm và đau mãn tính.
  • Nhân vật nổi bật:
    • Jon Kabat-Zinn: Người sáng lập chương trình Giảm Stress Dựa trên Chánh Niệm (MBSR) tại Đại học Massachusetts, đưa chánh niệm vào y học hiện đại.
    • Thích Nhất Hạnh: Vị thiền sư Việt Nam, người phổ biến chánh niệm thông qua các bài giảng và sách như Phép Lạ của Sự Tỉnh Thức.
  • Ứng dụng: Được sử dụng trong y học (MBSR, MBCT), giáo dục, và đời sống hàng ngày. Các ứng dụng như Headspace và Calm cũng dựa trên nguyên tắc này.

3. Thiền Zen (Tọa Thiền - Zazen)

  • Mô tả: Ngồi thiền với tư thế kiết già hoặc bán già, tập trung vào hơi thở hoặc chỉ đơn giản là "ngồi" (shikantaza) để đạt trạng thái tỉnh thức.
  • Nguồn gốc: Thuộc Phật giáo Thiền tông (Zen), phát triển ở Trung Quốc (Thiền) và Nhật Bản.
  • Hiệu quả: Tăng cường sự tập trung, giác ngộ trực giác, và giúp sống hài hòa với thực tại.
  • Nhân vật nổi bật:
    • Dogen Zenji: Nhà sáng lập dòng Soto Zen ở Nhật Bản thế kỷ 13.
    • Shunryu Suzuki: Tác giả Zen Mind, Beginner’s Mind, phổ biến Thiền Zen ở phương Tây.
  • Ứng dụng: Phổ biến ở Nhật Bản, Mỹ, và châu Âu, thường thực hành trong các thiền đường (zendo).

4. Thiền Siêu Việt (Transcendental Meditation - TM)

  • Mô tả: Sử dụng một câu thần chú (mantra) cá nhân để đưa tâm trí vào trạng thái thư giãn sâu. Thực hành 15-20 phút mỗi ngày, ngồi thoải mái.
  • Nguồn gốc: Được Maharishi Mahesh Yogi phát triển vào những năm 1950, dựa trên truyền thống Vệ Đà của Ấn Độ.
  • Hiệu quả: Giảm căng thẳng, cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng sự sáng tạo và tập trung.
  • Nhân vật nổi bật:
    • Maharishi Mahesh Yogi: Người sáng lập và phổ biến TM trên toàn cầu, thu hút nhiều người nổi tiếng như The Beatles.
    • David Lynch: Đạo diễn điện ảnh, người sáng lập Quỹ David Lynch để thúc đẩy TM trong giáo dục.
  • Ứng dụng: Được dạy qua các khóa học có trả phí, phổ biến ở Mỹ và châu Âu.

5. Thiền Mật Tông (Tantric Meditation)

  • Mô tả: Kết hợp thiền, thần chú, hình ảnh (mandala), và nghi thức để chuyển hóa năng lượng và đạt giác ngộ. Có thể bao gồm thiền về các luân xa (chakra).
  • Nguồn gốc: Từ truyền thống Mật Tông trong Phật giáo và Hindu giáo, phát triển ở Ấn Độ và Tây Tạng.
  • Hiệu quả: Kích thích năng lượng tâm linh, tăng sự kết nối với bản thân và vũ trụ, cải thiện cảm xúc.
  • Nhân vật nổi bật:
    • Đạt Lai Lạt Ma: Đại diện Phật giáo Mật Tông Tây Tạng, phổ biến các thực hành thiền Mật Tông.
    • Osho: Nhà huyền học Ấn Độ, kết hợp thiền Mật Tông với các kỹ thuật động như thiền Kundalini.
  • Ứng dụng: Phổ biến trong Phật giáo Tây Tạng và các trung tâm yoga.

6. Thiền Tình Thương (Metta/Loving-Kindness Meditation)

  • Mô tả: Tập trung vào việc phát triển lòng từ bi và tình thương vô điều kiện thông qua việc lặp lại các câu chúc lành cho bản thân và người khác.
  • Nguồn gốc: Từ Phật giáo Theravada, là một phần của thực hành Brahma Vihara (Tứ Vô Lượng Tâm).
  • Hiệu quả: Tăng cảm giác hạnh phúc, giảm giận dữ, cải thiện các mối quan hệ.
  • Nhân vật nổi bật:
    • Sharon Salzberg: Nhà đồng sáng lập Insight Meditation Society, phổ biến thiền Metta ở phương Tây.
    • Pema Chödrön: Ni sư Phật giáo, tác giả sách về thiền Metta và lòng từ bi.
  • Ứng dụng: Thường kết hợp với thiền Minh Sát, được dạy trong các khóa thiền Phật giáo.

7. Thiền Kundalini

  • Mô tả: Kết hợp hơi thở, thần chú, động tác yoga, và thiền để đánh thức năng lượng Kundalini (năng lượng tiềm ẩn ở cột sống).
  • Nguồn gốc: Từ truyền thống Kundalini Yoga, được Yogi Bhajan đưa đến phương Tây vào những năm 1960.
  • Hiệu quả: Tăng năng lượng, cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần, thúc đẩy sự tỉnh thức tâm linh.
  • Nhân vật nổi bật:
    • Yogi Bhajan: Người sáng lập Kundalini Yoga ở phương Tây.
  • Ứng dụng: Phổ biến trong các lớp yoga Kundalini và các trung tâm tâm linh.

8. Thiền Động (Dynamic Meditation)

  • Mô tả: Kết hợp chuyển động, nhảy múa, hơi thở mạnh, và thiền tĩnh lặng để giải phóng cảm xúc và đạt trạng thái thư giãn.
  • Nguồn gốc: Được Osho phát triển vào thế kỷ 20, dựa trên các nguyên tắc Mật Tông và tâm lý học hiện đại.
  • Hiệu quả: Giải tỏa căng thẳng, tăng năng lượng, giúp xử lý cảm xúc bị kìm nén.
  • Nhân vật nổi bật:
    • Osho: Nhà huyền học Ấn Độ, sáng tạo nhiều kỹ thuật thiền động.
  • Ứng dụng: Phổ biến trong các trung tâm Osho và cộng đồng tâm linh.

So sánh hiệu quả và lựa chọn phù hợp:

  • Thiền Minh Sát và Chánh Niệm: Phù hợp cho người muốn phát triển sự tỉnh thức và quản lý cảm xúc, dễ tiếp cận cho người mới bắt đầu.
  • Thiền Zen: Dành cho người tìm kiếm sự đơn giản và giác ngộ sâu sắc, yêu cầu kỷ luật cao.
  • Thiền Siêu Việt: Tốt cho người bận rộn, muốn thực hành dễ dàng nhưng cần chi phí học.
  • Thiền Metta: Lý tưởng để cải thiện lòng từ bi và các mối quan hệ.
  • Thiền Mật Tông và Kundalini: Phù hợp với người quan tâm đến năng lượng tâm linh và thực hành năng động.
  • Thiền Động: Hữu ích cho người muốn giải phóng cảm xúc qua chuyển động.

Nhận xét

Đăng nhận xét

Popular Posts

Kỹ năng quan trọng nhất không ai dạy bạn - Zat Rana

Hình ảnh
Trước khi chết ở tuổi 39, Blaise Pascal đã có những đóng góp lớn lao cho cả vật lý và toán học, đáng chú ý nhất là trong chất lưu, hình học và xác suất. Tuy nhiên công trình này có thể còn tác động nhiều hơn phạm vi lĩnh vực khoa học tự nhiên. Nhiều lĩnh vực ngày nay chúng ta phân loại theo nhóm khoa học xã hội, trong thực tế cũng đã phát triển vượt ra khỏi nền tảng ông giúp xây dựng nên. Thú vị là rất nhiều công trình đã được hoàn thành trong những năm tháng ông còn tuổi teen, chỉ có một số ra đời vào những năm hai mươi tuổi. Khi là người trưởng thành, lấy cảm hứng từ trải nghiệm tôn giáo, ông đã thực sự bắt đầu tiến vào lĩnh vực triết học và thần học. Ngay trước khi qua đời, ông đã đưa ra những quan điểm cá nhân, sau này được phát hành thành một bộ sưu tập dưới cái tên Pensées (Suy tưởng) . Trong khi cuốn sách chủ yếu chỉ coi như một trường hợp lựa chọn đời sống tôn giáo và đức tin của một nhà toán học, thì điều gây tò mò hơn cả lại là các suy tưởng rõ ràng và s...
Read more »

Mark Manson: Qui tắc của Kant

Hình ảnh
Tùy quan điểm của bạn, Immanuel Kant có lẽ là một người nhàm chán nhất hành tinh hoặc cơn mộng tinh của một hacker năng suất. Trong suốt hơn 40 năm, ông ấy đều thức dậy lúc 5 giờ sáng và viết lách chính xác trong ba giờ. Sau đó ông đi giảng dạy tại cùng một trường đại học trong chính xác 4 giờ nữa. Rồi ông tiếp tục ăn trưa tại cùng một nhà hàng mỗi ngày. Sau đó, vào buổi chiều, ông có thể đi dạo trong cùng một công viên, và trở về nhà trên một con đường vào đúng một giờ mỗi ngày. Ngày nào cũng thế. Kant dành toàn bộ cuộc đời sống ở Königsberg, đế quốc Phổ. Tôi nói là theo nghĩa đen. Ông không bao giờ rời khỏi thành phố này. Dù chỉ cách biển một giờ, nhưng ông cũng không bao giờ nhìn thấy nó. (Còn một chuyện buồn cười nữa: Isaac Newton cũng chưa bao giờ nhìn thấy biển, dù sống cách biển chỉ vài giờ. Nhưng điều không thể tin nổi là Newton lại là người khám phá ra lực hấp dẫn của mặt trăng chính là nguyên nhân gây ra thủy triều. Và ông khám phá ra điều đó mà chưa bao giờ nhìn thấy thủ...
Read more »

Những lời chúc khai trương cửa hàng, doanh nghiệp hay nhất

Hình ảnh
Ở Việt Nam, cứ hễ nghe tin ai đó khai trương cửa hàng, công ty, hay thậm chí chỉ là… mở cái năm mới, là cả làng cả xóm ùa vào chúc tụng rôm rả như hội! Lời chúc thì phải "hoành tráng", kiểu như "Làm ăn phát đạt, tiền vào như nước, khách đông như hội, giàu to như núi!" – nghe mà muốn mở thêm chục cái cửa hàng nữa cho bõ! Không chỉ dừng ở lời nói, người Việt còn sáng tạo với cả phong bì đỏ, hoa tươi, và đôi khi là nguyên con heo quay lấp lánh để "lấy hên". Chưa kể, nếu bạn lỡ quên chúc đúng giờ vàng, thể nào cũng bị bà chủ tiệm bánh mì cạnh nhà liếc xéo: "Chúc gì mà muộn thế, tiền nó chạy mất rồi!" Thôi thì, cứ chúc sớm, chúc nhiều, chúc cho vui, vì ở Việt Nam mình, lời chúc không chỉ là lời nói, mà là cả một nghệ thuật "hút lộc" đầy hài hước và ấm áp! Khai trương suôn sẻ, khách hàng tấp nập, tiền vô ào ào! Chúc mừng, chúc mừng! Chúc mừng em Thao, khai trương cửa hàng yến sào, khách vô ào ào, làm ăn phát đạt. Chúc Công ty ngày càng p...
Read more »

Dành cho người khởi nghiệp: Sức mạnh của việc Không Làm Gì

Hình ảnh
Ảnh gốc xuất bản trên jotform.com Con cá sấu già đang nằm nổi bên bờ sông khi một con cá sấu trẻ hơn bơi tới bên cạnh nó. “Tôi nghe nhiều người nói rằng bác là tay thợ săn ác liệt nhất con sông này. Làm ơn hãy dạy tôi các kỹ thuật của bác.” Bị đánh thức khỏi giấc ngủ ngắn trong một ngày đẹp trời, con cá sấu già liếc nhìn con cá sấu trẻ với đôi mắt bò sát của mình, không nói gì và sau đó lại ngủ thiếp đi trên mặt nước. Cảm thấy thất vọng và thiếu tôn trọng, cá sấu trẻ bơi ngược dòng đuổi theo mấy con cá da trơn, để lại phía sau một loạt bong bóng. Nó nhủ thầm: “Mình sẽ cho bác ta thấy.” Cuối ngày, con cá sấu trẻ trở lại bên cá sấu già, kẻ vẫn đang ngủ và bắt đầu khoe khoang về cuộc săn mồi thành tựu của nó. “Tôi đã bắt được hai con cá da trơn đầy thịt hôm nay. Bác bắt được gì rồi? Không có gì ư? Có lẽ bác không mạnh như người ta nói.” Không hề bị ảnh hưởng, con cá sấu già lại nhìn cá sấu trẻ, không nói gì, nhắm mắt lại và tiếp tục nổi trên mặt nước khi những chú...
Read more »

Machine Learning cho mọi người - 5: Học tăng cường (Reinforcement Learning)

Hình ảnh
5. Học tăng cường (Reinforcement Learning) Thăm dò và khai thác. Qui trình ra quyết định Markov. Học theo mô hình Q, học theo qui tắc, và học sâu tăng cường. “Tôi chỉ ăn một ít sôcôla để hoàn thành phần cuối này.” Trong học có giám sát, dữ liệu đào tạo đi theo một từ khóa trả lời từ đối tượng giống như “người giám sát”. Giá mà cuộc sống chỉ làm việc theo cách đó! Trong học tăng cường (reinforcement learning – RL), không có từ khóa trả lời, nhưng agent học tăng cường của bạn vẫn phải quyết định cách vận hành tác vụ của nó. Khi vắng mặt dữ liệu đào tạo, agent sẽ học từ kinh nghiệm. Nó tập hợp các ví dụ đào tạo (“hành vi này tốt, hành vi kia xấu”) thông qua thử và sai khi cố gắng hoàn thành nhiệm vụ, với mục tiêu tối đa hóa lợi ích trong dài hạn. Trong phần cuối này, chúng ta sẽ khám phá: -           Đánh đổi thăm dò/khai thác -           Qui trình ra quyết định Markov (Mark...
Read more »